Hoe voorkom je dat je talenten gaan overdrijven?

Zes jaar geleden werd ik voor het eerst mentor van een vmbo kader/theoretisch brugklas. Vol passie startte ik aan een nieuw avontuur. Ik wilde alles perfect doen en altijd voor de leerlingen klaar staan. Mijn zorgzame en empathische karakter kwam me goed van pas. In de eerste weken van het schooljaar speelde er direct veel tussen de verschillende meiden in de klas. Vol overgave heb ik me hier als mentor mee bemoeit. Valkuil van mijn talenten, ik wilde het voor iedereen goed doen en probeerde voor iedereen oplossingen aan te dragen. 

Rond december, de tijd dat leerlingen altijd wat onrustig zijn door de komst van Sinterklaas en de Kerstman, ontstond er in de pauze een vechtpartij waar leerlingen van mijn mentorklas bij betrokken waren. Bij de vechtpartij zijn uiteindelijk ouders en zelfs de politie betrokken geraakt. Ook in deze casus probeerde ik als redder het voor iedereen op te lossen, iedereen aan te horen en met iedereen mee te leven. Na dit soort gebeurtenissen plofte mijn hoofd altijd uit elkaar door barstende hoofdpijn en sliep ik een aantal dagen erg slecht. Ik bleef in mijn hoofd maar malen over de casus. Wat had ik anders kunnen doen? Heb ik het goed gedaan? Hoe zou het nu met alle betrokkenen zijn? Heb ik ze kunnen helpen?

Herken je het bovenstaande? Als docent en mentor zijn we vaak erg betrokken bij onze leerlingen. Vele onderwijzers beschikken over een zorgzaam karakter iets wat een groot talent is! Maar ook direct grote valkuilen met zich mee kan brengen. In dit blog neem ik jullie mee in de valkuilen van het overdrijven van je talenten.

Ook ga ik in op het begrip hefboomvaardigheden. Luk Dewulf beschrijft dit in zijn boek als volgt: ‘Een hefboomvaardigheid is een vaardigheid die je in staat stelt om meer te halen uit je talent. Het gaat om gedrag dat je ontwikkelt om je talent beter te kunnen inzetten in bepaalde contexten.’

Het verschil tussen een talent en een hefboomvaardigheid wordt gevormd door de inspanning/energie die het kost. Het inzetten van talent kost weinig energie, in tegenstelling tot de inspanning voor een hefboomvaardigheid.

Hefboomvaardigheden moet je opsporen en ontwikkelen. Het herkennen van deze vaardigheden is niet altijd even makkelijk. Om erachter te komen welke hefboomvaardigheden jij bezit is het eerst van belang dat je je bewust bent van je talenten. Vervolgens kun je per talent jezelf een aantal kritische vragen stellen:

• In welke omgevingen leidt het inzetten van mijn talent tot ongewenste effecten?
• Wat heb ik al ontwikkeld om effectiever te werk te gaan in dit soort situaties?
• Wat levert mij deze inzet op?

In de afgelopen jaren heb ik veel geleerd over mijn talent ‘empathie’ en wat dit talent met me doet als ik dit overdrijf. Zoals al eerder beschreven, als ik dit talent overdrijf, neem ik gesprekken mee naar huis, laat ik me meeslepen in gesprekken en ben ik bezig met het aandragen van oplossingen. Door kritisch te reflecteren en de vragen zoals hierboven beschreven te beantwoorden ben ik erachter gekomen dat afleiding zoeken voor mij werkt als een grote hefboom. Door afleiding te zoeken, me te richten op andere activiteiten, zoals bijvoorbeeld een groot stuk wandelen kan ik mijn zinnen verzetten. Tijdens het wandelen denk ik nog steeds over de situatie na, ik zet alles voor mezelf op een rijtje en ga na welke acties ik heb ingezet en wat de effecten hiervan zijn geweest. Het wordt mij dan vaak al snel duidelijk dat ik het juiste heb gedaan. De wederpartij is namelijk tijdens mijn gesprekken vaak met een positief gevoel huiswaarts gekeerd. Dit betekent dat ik het goed heb gedaan, een luisterend oor kan dan ook al voldoende zijn. Ik hoef niet altijd mee te leven, luisteren is al voldoende. Afleiding zoeken en een luisterend oor bieden zijn bij mij dus twee hefboomvaardigheden die ik inzet bij dit empathisch talent. 

Je focussen op je hefboomvaardigheden bij het overdrijven van je talent is goed. Maar ben je wel bewust van het feit dat het gebruik van hefboomvaardigheden er voor zorgt voor dat er talenten soms worden ondergesneeuwd: ‘vind je dat ik daar goed in ben? Ja maar de andere kant van de medaille is…’ of ‘is dat een talent van mij? Ik zou er wat minder van moeten hebben’.

Ben je je bewust van je talenten? Weet je ook dat je je talenten kunt overdrijven? Dan is stap één gezet, namelijk bewustwording. Nu is het de taak om je hefboomvaardigheden die passen bij je talent te gaan ontwikkelen. Als tip wil ik je meegeven, doe dit vooral ‘met’ iemand samen. Iemand die jou goed kent werkt prima. Maar iemand zoeken die je helemaal niet kent werkt ook, dit maakt voor jouw ontwikkeling niets uit.

Ga eens opzoek naar iemand die de bewuste hefboomvaardigheden als talent inzet. Ga eens met hem/haar in gesprek.

Ook kun je iemand zoeken die je wijst op het feit dat het nodig is om je hefboomvaardigheden in te zetten. Dit moet dus wel iemand zijn die je kent en die je regelmatig tegenkomt in situaties waarbij je je talenten inzet, iemand die dus over je schouders mee kan kijken.

Zoek jij iemand om je hefboomvaardigheden op te sporen en te ontwikkelen? Ik help je graag met het maken van een plan van aanpak! Neem gerust eens contact met me op, dan plannen we vrijblijvend een virtueel ‘koffiemomentje’ om een plan van aanpak voor je te maken!

Talenten en hefboomvaardigheden ontwikkelen hangt samen met motivatie. In mijn volgende blog neem ik jullie mee in het ontwikkelen van motivatie om vervolgens je talenten en hefboomvaardigheden verder in te zetten.

De komende weken ga ik mijn zorgzame talent in zijn volle kracht zetten en zorgen voor mijn dochtertje wie elk moment geboren kan worden, de volgende blog zal dus wat langer op zich laten wachten…